VẼ ĐẦU TƯỢNG NGƯỜI
1. MỤC TIÊU
- Củng cố them sự hiểu biết về vai trò của khối cơ bản, mối quan hệ hữu cơ giữa khối hình cơ bản với cấu trúc đầu người.
- Hiểu và nắm được tương quan tỷ lệ của các bộ phận được cấu tạo nên khuôn mặt và đầu người.
- Có nhận thức đúng trong việc vẽ nghiên cứu đầu tượng thạch cao trước khi vẽ chân dung người.
2. VAI TRÒ CỦA VIỆC VẼ ĐẦU TƯỢNG NGƯỜI TRONG HÌNH HOẠ
- Vẽ mô hình và đầu tượng là bước khởi đầu cho vẽ chân dung. Con ngườii là một thực thể sống luôn chuyển động xê dịch. Người mới học vẽ sẽ khó khăn trong việc quan sát, so sánh, phân tích và xây dựng hình vẽ nếu không thành thục những kỹ năng cơ bản, nắm vững cấu tạo hình khối, tỷ lệ và những trạng thái tâm lý được biểu hiện trên khuôn mặt. Để tạo được sự chuyển tiếp đó, vẽ đầu tượng người trước khi vẽ chân dung người sẽ thuận lợi cho sự tiếp thu kiến thức cơ bản của người học vẽ.
3. MỐI QUAN HỆ GIỮA KHỐI HÌNH CƠ BẢN VÀ CẤU TẠO ĐẦU NGƯỜI
- Mối quan hệ giữa khối hình cơ bản và cấu tạo đầu người cũng không nằm ngoài quy luật: mọi vật trong giới tự nhiên đều nằm trong kết cấu của khối hình cơ bản. Phân tích cấu tạo đầu người thấy đây là tập hợp của các khối hình cơ bản và các biến dạng của chúng tạo thành, được sắp xếp cân đối, hài hoà từ tổng thể đến chi tiết.
- Ví dụ: toàn bộ xương đầu người khi nhìn chính diện, về tổng thể là khối hình quả trứng; nhìn nghiêng là sự kết hợp giữa khối hình quả trứng và khối hình tam giác; còn nếu nhìn phía sau là khối hình cầu và khối hình hộp. Các bộ phận như mũi thì có dạnh khối hình chóp; môi trên là khối hình tam giác; môi dưiới dạng khối hình hộp...
4. SỰ GIỐNG NHAU VÀ KHÁC NHAU GIỮA KHỐI HÌNH CƠ BẢN VÀ TƯỢNG
ĐẦU NGƯỜI
4.1 Sự giống nhau:
- Về phương pháp dựng hình, cách diễn tả bóng khối có nét tương đồng tuy phức tạp hơn
nhiều.
- Khối hình cơ bản và tượng chân dung đều tĩnh và đơn sắc, không có những thay đổi tương quan khi nguồn sáng chiếu vào nên thuận lợi cho so sánh, phân tích và thể hiện.
4.2 Sự khác nhau:
- Khối hình cơ bản có cấu trúc, hình thể rõ ràng, mạch lạc nên tìm tương quan, tỷ lệ thuận lợi.Khối tượng đầu người có cấu trúc phức tạp nên việc xác định vị trí của các chi tiết, xác định chiều hướng và các đường trục dọc, trục ngang tương đối khó khăn.
- Khối hình cơ bản sử dụng que đo, dây dọi ở mức độ vừa phải.Khối tượng đầu người sử dụng que đo dây dọi rất cần thiết và là phương tiện hỗ trợ hiệu quả nhất cho mắt nhìn được chính xác hơn.
CẤU TRÚC CƠ BẢN VỀ ĐẦU NGƯỜI
1. TỶ LỆ KHUÔN MẶT NGƯỜI:
- Khuôn mặt giữ vai trò quan trọng trong vẽ đầu tượng bởi ở đây có mắt, mũi, miệng, tai là những giác quan giao tiếp và biểu hiện cảm xúc con người.
- Trên cơ sở của khung hình khuôn mặt, cấu trúc và tỷ lệ chung của người trưởng thành được phân chia như sau:
+ Từ chân tóc đến cằm được chia thành 3 phần bằng nhau: từ trán đến lông mày, lông mày đến chân mũi, chân mũi đến chân cằm.
+ Từ điểm lồi nhất của 2 xương thái dương, bề dọc của khuôn mặt được chia làm 5 phần: từ vành tai đến đuôi mắt, mỗi bên chiếm 1 phần, còn lại 2 con mắt và từ đầu mắt trái sang đầu mắt phải.
+ Nhìn nghiêng từ đỉnh sọ đến cằm thì đường ngang chạy qua 2 mắt là đường chia đôi khuôn mặt.
+ Khoảng cách từ đỉnh trán đến lông mày bằng khoảng cách từ lông mày đến chân mũi và từ chân mũi đến cằm.
+ Khoảng cách từ lông mày đến mắt, từ chân mũi đến miệng chiếm 1/3 tỷ lệ từ lông mày đến chân mũi.
+ Bề ngang của miệng dài gấp rưỡi bề ngang một con mắt. Nếu nhìn thẳng chính diện sẽ thấy đường nhân trung chia đôi miệng, mỗi khoé miệng chiếm ¼ con mắt.
+ Khi mặt nhìn thẳng thì vành tai trên chạm vào đường chiếu ngang lông mày, dái tai dưới chạm đường ngang chân mũi. Khi nhìn nghiêng thì các đường này phụ thuộc vào đường trục chính nên cần quan sát kỹ để tránh vẽ sai.
*** Đây là những cấu tạo chuẩn cơ bản. Trong thực tế, chân dung mỗi người khác nhau về cấu tạo và đặc điểm, không ai giống ai. Dựa trên cơ sở kết cấu tỷ lệ chung này so sánh đối chiếu với mẫu để xác định cụ thể đặc điểm của mẫu rồi mới vẽ để đạt yêu cầu.
2. CẤU TRÚC CƠ BẢN CỦA KHUÔN MẶT:
2.1 Đường trục dọc và trục ngang:
- Đường trục dọc: là đường trục chính của cấu trúc khuôn mặt, chạy dọc chia đôi khuôn mặt (khi nhìn thẳng, chính diện), bắt đẩu từ đỉnh sọ tới chân cằm và đi qua đỉnh mũi, giữa hai con mắt (còn gọi là đường trục của khuôn mặt). Song không phải bức tượng nào cũng nhìn thẳng chính diện mà còn ngẩng lên, cúi xuống hoặc quay trái, quay phải. Ở các hướng ấy thì đường trục dọc và các đường trục ngang trở thành những đường cong chạy theo khối hình quả trứng của xương sọ.
- Đường trục ngang: là các đường chạy ngang qua đường trục dọc và song song với nhau làm cơ sở của đường lông mày, mắt, chân mũi và giữa 2 môi của miệng. Các đường trục ngang phụ thuộc vào vị trí và sự thay đổi của đường trục dọc.
2.2 Cấu trúc các bộ phận trên khuôn mặt:
Khuôn mặt là nơi biểu hiện tình cảm và đặc tính của mỗi con người Ngoài vai trò kết cấu cơ bản của xương sọ và các cơ cấu tạo nên khuôn mặt còn có đóng góp quan trọng của bốn giác quan, cùng lông mày và tóc tạo nên hình thái đa dạng, sinh động riêng của mỗi con người.
- Tóc và lông mày: Tóc là một bộ phận được coi là đa dạng và dễ thay đổi nhất trong cấu tạo của con người. Qua mái tóc, dễ dàng nhận biết về giới tính, dân tộc và cả cách sống của một tầng lớp người hay một thời đại. Dù để kiểu nào, mái tóc vẫn có khuynh hướng chia thành từng cụm do các chân tóc nghiêng theo chiều khác nhau khi đường ngôi biến đổi.Lông mày cùng chất và màu với tóc. Lông mày không mọc cùng một chiều mà đầu mày rậm, mọc đứng , càng ra ngoài càng ngả, thưa và nhỏ dần. Lông mày cũng được cấu tạo khác nhau ở nam và nữ. Lông mày nam thường rậm, dày, lông mày nữ thì mỏng và mềm mại. Tuy chỉ có vị trí khiêm tốn trên khuôn mặt song lông mày góp phần không nhỏ tạo nên cá tính và vẻ đẹp của mỗi người.
- Mắt: Con người nhận biết cảnh vật tự nhiên thông qua con mắt. Vị trí của nhãn cầu nằm ở giữa hố mắt. Tuỳ mỗi người mà nhãn cầu lồi ra nhiều hay ít, chính điểm này ảnh hƣởng đến sự khác nhau về cấu tạo con mắt của mỗi người. Ngoài ra, mi mắt trên và mi mắt dưới có đường cong không giống nhau. Mi mắt trên vì khuất sáng nên có màu thẫm hơn mi mắt dưới. Đôi mắt nhọn thường chếch lên phía trên (đặc điểm này rất rõ ở người Châu
Á).
- Mũi: Nhìn tổng thể, mũi có cấu tạo hình thang. Gốc mũi là bộ phận nối tiếp giữa xương trán với xương sống mũi, phần dưới là những sụn hợp lại tạo thành hình mũi. Dưới cùng
có hai lỗ mũi hình bầu dục, ở giữa nổi gò cao là đầu mũi, hai bên là cánh mũi. Mũi của nữ giới thường thanh tú, thon thả hơn nam giới.
- Miệng: Là đường khép kín giữa môi trên và môi dưới, ở vào khoảng giữa hàm răng
trên. Môi trên gồm ba đoạn nối vào nhau, đoạn giữa dọc, lồi tròn và nối tiếp với nhân trung, hai đoạn bên nằm ngang, đăng đối, ở gần đoạn giữa dày, thon dần về phía hai mép.Môi dưới là đoạn ngang nối lại với nhau ở giữa môi. Môi trên thường nhô ra hơn môi dưới, giữa mũi và nhân trung. Từ cấu tạo chung của miệng, do đặc điểm cấu tạo giới tính hoặc dân tộc mà có hình dạng khác nhau (dày, mỏng, rộng, hẹp...). Đặc điểm này dễ dàng nhận thấy giữa nam và nữ.
- Tai: Vành tai hình bầu dục ở vào khoảng giữa sọ, mặt và cổ. Ngoài vài điểm khác biệt nhỏ về vành tai ngoài, điểm bám và độ dày mỏng của dái tai. Cấu tạo hình dáng của tai không khác nhau giữa nam và nữ. Về vị trí, vành tai ở phía trên ngang với lông mày vành dưới ngang với cánh mũi. Tai là bộ phận thường bị khuất trong khi vẽ do tóc phủ hoặc vị trí nhìn vì thế thường ít khi được chú ý và hay bị vẽ sai.
TỶ LỆ KHUÔN MẶT NGƯỜI
1. TỶ LỆ KHUÔN MẶT NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH (NHÌN CHÍNH DIỆN):
Về cơ bản đã nói ở phần trên ở đây nhấn mạnh lại một số điểm:
- Bề ngang khoảng cách giữa hai con mắt dài bằng một con mắt - Khoảng cách giữa hai đầu phiá trong của mắt gióng thẳng xuống bằng bề ngang của mũi
- Từ mép trái sang mép phải của miệng rộng hơn bề ngang cánh mũi một chút
- Vị trí của hai tai nằm giữa hai đường ngang, trên qua lông mày, dưới qua chân mũi
- Chiều cao của một con mắt mở bình thường rộng bằng chiều cao giữa mắt và lông mày
- Nếu chia ngang đầu (từ đỉnh tới cằm) làm hai phần bằng nhau, sẽ thấy đường phân đôi ở vị trí ngay đường chân mắt.
*** Một số điểm lưu ý về sự khác biệt giữa nam giới và nữ giới:
- Trán của nam giới thường lõm vào so với trán của nữ giới
- Gò xương lông mày và gò má của nam giới nhô ra ngoài hơn so với nữ giới
- Giữa mũi và miệng nữ giới dễ có đường cong hơn
- Môi nam giới thường dày hơn môi nữ giới
- Cằm nam giới bành, vuông hơn cằm nữ, cằm nữ giới nhìn chung tròn trịa, mịn màng.
2. TỶ LỆ KHUÔN MẶT TRẺ EM (NHÌN CHÍNH DIỆN):
- Về cơ bản bộ phận mặt trẻ em thường ngắn hơn, còn bộ phận sọ dài và to hơn. Cáng lớn tuổi, phần mặt dài và lớn dần để tương ứng với phần sọ.
- Nếu chia ngang đầu (từ đỉnh tới cằm) làm hai phần bằng nhau, sẽ thấy đường phân đôi ở vị trí cao hơn hoặc ngang với chân mày. Trẻ em càng lớn, mắt sẽ cao dần cho tới ngang đường phân đôi.
![[IMG]](http://i.imgur.com/yC5bUYX.jpg)
![[IMG]](http://i.imgur.com/09LN3nx.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_f2200b7b4a72e5da3cbd7c2c73495cb9_1451186676.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_3135bb0284e465dd45e5fe6a8f8cd457_1451186687.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_2b05aab6609345b8b2d63f9868537405_1451186695.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_03a69f98de385fbda2754f063cf92a9e_1451187059.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_27a52e2eaf2f0e0734e424665e4956d8_1451187275.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_e48cec426944c1c34558b29edb54d35a_1451187275.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_a9386c3a424f407b62f23a4a66efaf63_1451187275.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_45b1b1d639c8b10fdc0551ee13b4efeb_1451187297.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_430a2f6c5a34e04d6420d0e1011d93d2_1451187310.jpg)
![[IMG]](http://s1.storage.5giay.vn/image/2015/12/20151227_837002d89c47fc20c3965ba5a693ea59_1451187310.jpg)
